Czym jest curry?

Curry (z tamil­skiego kaṟi, czyli „sos”) to rodzaj pysznej i sycąca potrawy, wywo­dzącej się z sub­kon­ty­nentu indyj­skiego. Pod­sta­wo­wym zało­że­niem tego dania jest połą­cze­nie goto­wa­nego ryżu z bogato przy­prawionym sosem, w któ­rego skład wchodzą warzywa oraz róż­nego rodzaju mięsa, ryby, owoce morza lub tofu. Na Zacho­dzie sło­wem „curry” okre­śla się rów­nież mie­szanki przy­praw, spo­rzą­dzane z kur­kumy, kminku, imbiru, słod­kiej papryki oraz chili, a także gotowe pasty, pomocne w uzy­ska­niu bar­dziej auten­tycz­nego smaku potrawy.


Na całej roz­cią­gło­ści Azji ist­nieje bar­dzo wiele lokal­nych odmian curry, które róż­nią się od sie­bie kon­sy­sten­cją, barwą i inten­syw­no­ścią smaku, stop­niem pikant­no­ści oraz dodat­kiem miej­sco­wych skład­ni­ków i przy­praw. Dzięki temu każda waria­cja dania ma swój wła­sny, nie­po­wta­rzalny cha­rak­ter, jak i roz­ma­ite zna­czenie kul­tu­rowe – może więc ono peł­nić rolę kra­jo­wej lub regio­nal­nej tra­dy­cji, ele­mentu prak­tyki reli­gij­nej bądź domowego, swoj­skiego posiłku, który zbliża do sie­bie rodzinę.

Rodzaje curry

Bio­rąc pod uwagę sze­reg kry­te­riów, curry możemy podzie­lić na: mię­sne i wege­ta­riań­skie, łagodne i ostre oraz suche i mokre. Tak zwane suche curry może mieć kilka postaci. Niek­tóre dania powstają w pro­ce­sie odpa­ro­wa­nia sosu, dzięki czemu na goto­wa­nych lub sma­żo­nych skład­ni­kach oble­pia się sma­ko­wita powłoka, inne zaś przy­go­to­wuje się poprzez wie­lo­krotne sma­ro­wa­nie, bądź pole­wa­nie ich pod­czas pie­cze­nia. Mokre curry to bar­dziej „kla­syczna” odsłona potrawy, skła­da­jąca się z obfi­tej ilo­ści sosu na bazie bulionu, mleka koko­so­wego, śmie­tanki, jogurtu lub prze­cieru pomi­do­ro­wego, w któ­rym duszona jest reszta skład­ni­ków.

Potrawy typu curry są kuli­narną wizy­tówką wielu kra­jów. Jako wie­lo­kul­tu­rowe danie przy­biera ono różne formy i kolo­ryty sma­kowe, zapew­nia­jąc zara­zem wra­że­nie zna­jo­mości jak i poczu­cie, że mamy przed sobą coś zupeł­nie nowego. Spo­śród morza warian­tów, szcze­gólną sym­pa­tię zaskar­biły sobie dys­tynk­tywne kom­po­zy­cje curry z Indii (Tikka Masala, Jal­frezi), Per­sji (Kho­re­sht Kari), Paki­stanu (Pasanda), Taj­lan­dii (Panang, zielone curry) oraz Japo­nii (Kare Raisu).

Indyj­skie kari i taj­skie kaeng

Dania curry z Indii a dania curry z Taj­lan­dii są jak dwie strony tej samej monety – na pozór bar­dzo podobne, a jed­nak zupeł­nie różne. Choć z wyglądu i spo­sobu poda­nia mogą przy­po­minać sie­bie nawza­jem, po spró­bo­wa­niu nie będzie ule­gało wąt­pli­wo­ści, że pocho­dzą z róż­nych stron Azji.

Indyj­skie potrawy curry to przede wszyst­kim gęste sosy na bazie fasoli, cie­ciorki i prze­cie­rów oraz opie­kane w przy­prawach mięso dro­biowe lub jagnięce. Cechują się głę­bo­kim, słod­kawo – sło­nym sma­kiem o róż­nym stop­niu pikant­no­ści, się­ga­ją­cym od bar­dzo łagod­nego do bar­dzo ostrego. Przy­rzą­dza się je przede wszyst­kim z dużą ilością suszo­nych przy­praw, które nadają daniom głę­bo­kiego koloru i słodko – korzen­nego aro­matu. W niektó­rych prze­pi­sach spo­tkamy się rów­nież z dodatkiem jogurtu lub dahi (indyj­skiego zsia­dłego mleka). Gotowe kari podaje się z dłu­go­ziar­ni­stym ryżem basmati lub tra­dy­cyj­nym, indyj­skim chleb­kiem naan.


Taj­skie curry, znane w Taj­lan­dii jako kaeng to głów­nie dania na bazie sosów (nie­rzadko o kon­sy­sten­cji przy­po­minającej zupę) z dodat­kiem mięsa, ryb lub owo­ców morza. W prze­ci­wień­stwie do swo­jego indyj­skiego odpo­wied­nika, taj­skie curry jest nieco lżej­sze, a przy tym wyra­ziste i bez­po­śred­nie – wszystko za sprawą świe­żych skład­ni­ków. Łagod­niej­sze kaeng mają słodki posmak zawdzię­czany dodat­kowi śmie­tanki lub mleka koko­so­wego, nato­miast ostre waria­cje wyróżnić się mogą kwa­sko­watą nutą. Pod­stawą taj­skiego curry są aro­ma­tyczne pasty z papry­czek, w skład któ­rych wcho­dzą prze­waż­nie chilli, czo­snek, galan­gal, imbir, kolen­dra i kozie­radka, nie­rzadko wzbo­ga­cane rów­nież pastą z kre­we­tek i tama­ryn­dow­cem. Taj­skie curry podaje się w towa­rzy­stwie jaśmi­no­wego ryżu lub maka­ronu.

Curry po japoń­sku

Mało kto wie, że Japo­nia rów­nież może poszczy­cić się wła­snym daniem curry, zwa­nym Kare Raisu. Jest to naj­słod­sze danie curry spo­śród wymie­nio­nych, które możemy spo­tkać w wer­sji łagod­nej bądź ostrej. W prze­ci­wień­stwie do innych potraw curry, Kare Raisu odz­na­cza się uni­ka­to­wym, łagod­nym sma­kiem, gład­szą kon­sy­sten­cją oraz wyjąt­kowo „euro­pej­skim” dobo­rem skład­ni­ków. Znaj­dziemy tu kur­czaka, ziem­niaki, mar­chewkę, cebulę oraz czo­snek duszone w przy­jem­nie aro­ma­tycz­nym sosie. Poda­wany obok świeżo ugo­to­wa­nego, krót­ko­ziar­ni­stego ryżu sma­kuje nie mniej wybor­nie niż jego połu­dniowo-zachod­nie odpo­wied­niki.

Dzięki kuszącej róż­no­rod­ności orien­talnych smaków i wyra­zistych aro­ma­tów, curry zapew­niło sobie powszechne uzna­nie. Sława tej potrawy spra­wiła, iż jest ona dzi­siaj jed­nym z naj­bar­dziej zna­nych i roz­po­zna­wal­nych dań azja­tyc­kich na świe­cie. Sze­roki wachlarz sma­ków sło­nych, ostrych, kwa­śnych i słod­kich daje gwa­ran­cję, iż każdy – nie ważne jak bar­dzo wybredny – znaj­dzie curry dosko­nałe dla sie­bie. Smacznego odkrywania!